Służbę w Straży Granicznej może pełnić osoba posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie, o nieposzlakowanej opinii, niekarana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, korzystająca w pełni z praw publicznych, posiadająca co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe oraz zdolność fizyczną i psychiczną do służby w formacjach uzbrojonych podległych szczególnej dyscyplinie służbowej, której jest gotowa się podporządkować, a także dająca rękojmię zachowania tajemnicy stosownie do wymogów określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych.
Zgodnie ze znowelizowanym art. 31 ust. 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. postępowanie kwalifikacyjne składa się z następujących etapów:
- złożenia podania o przyjęcie do służby, kwestionariusza osobowego kandydata do służby w Straży Granicznej, a także dokumentów stwierdzających wykształcenie i kwalifikacje zawodowe oraz zawierających dane o uprzednim zatrudnieniu;
- testu wiedzy;
- testu sprawności fizycznej;
- badania psychologicznego;
- rozmowy kwalifikacyjnej;
- ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Straży Granicznej;
- badania psychofizjologicznego;
- sprawdzenia w ewidencjach, rejestrach, kartotekach i dokumentach prawdziwości danych zawartych w kwestionariuszu osobowym kandydata do służby w Straży Granicznej;
- postępowania sprawdzającego określonego w przepisach o ochronie informacji niejawnych – w przypadku braku odpowiedniego poświadczenia bezpieczeństwa.
W wyniku przedmiotowych zmian ustawodawca wyodrębnił w stosunku do określonych grup kandydatów, wyjątki od wskazanej procedury, według następującego rozróżnienia:
- kandydaci (byli funkcjonariusze SG), którzy przed upływem roku od dnia zwolnienia ze służby w Straży Granicznej złożyli podanie o przyjęcie do służby, nie będą podlegali:
- testowi wiedzy,
- testowi sprawności fizycznej,
- badaniu psychologicznemu,
- badaniu psychofizjologicznemu,
- postępowaniu sprawdzającemu - jeśli posiadają odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa;
- kandydaci (byli funkcjonariusze SG), którzy po upływie roku, lecz nie później niż po upływie 5 lat, od dnia zwolnienia ze służby w Straży Granicznej złożyli podanie o przyjęcie do służby, nie będą podlegali:
- testowi wiedzy,
- testowi sprawności fizycznej,
- postępowaniu sprawdzającemu - jeśli posiadają odpowiednie poświadczenie bezpieczeństwa;
- kandydaci ubiegający się o przyjęcie na stanowisko służbowe, na którym wymagana jest specjalistyczna wiedza, kwalifikacje, uprawnienia, doświadczenie zawodowe lub umiejętności pożądane ze względu na potrzeby kadrowe Straży Granicznej, nie będą podlegali:
- testowi wiedzy,
- testowi sprawności fizycznej;
- kandydaci, którzy uzyskali pozytywny wynik z testu sprawności fizycznej (przeprowadzonego w ostatniej klasie w oddziale o profilu mundurowym) i przed upływem 3 (trzech) lat od ukończenia wyżej wymienionej szkoły, złożą podanie o przyjęcie do służby w Straży Granicznej, nie będą podlegali:
- testowi wiedzy,
- testowi sprawności fizycznej.
* test sprawności fizycznej przeprowadzony w oddziale o profilu mundurowym.
Postępowanie kwalifikacyjne rozpoczyna się z chwilą złożenia przez kandydata podania o przyjcie do służby wraz z niezbędną dokumentacją.
Oryginały niżej wymienionych dokumentów należy przedłożyć podczas rozmowy informacyjnej, w trakcie której przedstawiciel Straży Granicznej poinformuje kandydata o przebiegu postępowania kwalifikacyjnego oraz dokona wstępnego sprawdzenia poprawności wypełnienia kwestionariusza osobowego i kompletności przedkładanych dokumentów.
Wymagane dokumenty:
- pisemne podanie o przyjęcie do służby w Straży Granicznej,
- wypełniony kwestionariusz osobowy kandydata do służby w Straży Granicznej,
- jedną aktualną fotografię kolorową w formacie wymaganym do dowodu osobistego,
- dowód osobisty,
- książeczkę wojskową lub zaświadczenie z Wojskowego Centrum Rekrutacji, o ile kandydat do służby jest objęty ewidencją wojskową, a w przypadku żołnierzy zawodowych – legitymacja służbowa żołnierza zawodowego i aktualne orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej o zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej,
- świadectwo pracy lub służby z poprzednich miejsc pracy lub służby, o ile wcześniej kandydat do służby pozostawał w stosunku pracy lub służby,
- zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, wydane nie wcześniej niż przed sześcioma miesiącami od dnia złożenia podania o przyjęcie do służby – w przypadku kandydatów do służby posiadających aktualne poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych,
- dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie i kwalifikacje zawodowe, w tym specjalistyczne, albo dokumenty potwierdzające naukę na ostatnim roku szkoły ponadpodstawowej,
- odpis skróconego aktu urodzenia kandydata do służby.
Ponadto, o ile dotyczy to kandydata:
- odpis skróconego aktu małżeństwa kandydata do służby
- paszport,
- świadectwo ukończenia szkoły ponadpodstawowej,
- aktualne poświadczenie bezpieczeństwa upoważniające do dostępu do informacji niejawnych.
Dodatkowo, jeśli kandydat składając podanie posiada stopień służbowy, powinien przedłożyć do wglądu akt mianowania na ostatni stopień służbowy.
W przypadku złożenia lub udostępnienia do wglądu przez kandydata niekompletnych lub wadliwie wypełnionych dokumentów, o których mowa powyżej, podanie zwraca się kandydatowi w celu poprawienia lub uzupełnienia wymaganych dokumentów.
Do służby w Straży Granicznej przyjmuje się kandydatów do służby zgodnie z kolejnością łącznej liczby punktów uzyskanych przez kandydata w trakcie postępowania kwalifikacyjnego, z uwzględnieniem kwalifikacji kandydata do służby, wolnych etatów i aktualnych potrzeb służbowych jednostki organizacyjnej Straży Granicznej, w której kandydat do służby ma pełnić służbę.
Kandydat do służby, który zakończył postępowanie kwalifikacyjne z wynikiem pozytywnym, lecz nie został przyjęty do służby w Straży Granicznej w terminie przyjęć przypadającym bezpośrednio po zakończeniu postępowania kwalifikacyjnego z powodu limitu przyjęć albo innej usprawiedliwionej przyczyny leżącej po stronie kandydata do służby, może zostać przyjęty do służby w Straży Granicznej w jednym z kolejnych terminów przyjęć, bez potrzeby przeprowadzania ponownego postępowania kwalifikacyjnego, z uwzględnieniem okresu ważności badania psychologicznego oraz psychofizjologicznego.