Lotnictwo Straży Granicznej

Statki powietrzne SG stacjonują w 4 wydziałach lotniczych na terenie Polski. Dodatkowo Lotnictwo SG posiada własną bazę obsługową, w której realizowane są obsługi eksploatowanych statków powietrznych. Personel lotniczy LSG liczy łącznie 60 osób w tym: 25 pilotów, 16 operatorów, 19 mechaników.

Funkcjonariusze Biura Lotnictwa Straży Granicznej prowadzą operacje lotnicze zarówno na granicy lądowej, jak i morskiej. Ich głównym celem jest ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających przelatujących przez granicę państwową na małych wysokościach oraz informowanie o tych przelotach właściwe służby, oraz zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji międzynarodowej w strefie nadgranicznej.

Do zadań lotnictwa SG należy również monitorowanie nienaruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony lądowej granicy państwowej, a także prowadzenie prac powietrznych związanych z osadzaniem znaków granicznych na lądzie w miejscach trudnodostępnych.

Statki powietrzne Lotnictwa Straży Granicznej wykorzystywane są we wspólnych operacjach koordynowanych przez Agencję Frontex, realizowanych na terytorium Polski oraz poza jej granicami, w innych państwach członkowskich. W latach 2009-2022 lotnictwo SG zrealizowało 23 misje w ochronie zewnętrznych granic Unii Europejskiej we współpracy z Agencją Frontex. W 2021 funkcjonariusze Biura Lotnictwa uczestniczyli w 2 misjach zagranicznych. W 2022 roku na w jednej misji w Hiszpanii, w której wzięło udział 19 funkcjonariuszy i pracowników Biura Lotnictwa Straży Granicznej. W tym roku zaplanowany jest udział Lotnictwa SG jeszcze w 2 misjach. W ramach wspólnych operacji koordynowanych przez Agencję Frontex, statki powietrzne Lotnictwa Straży Granicznej realizują misje zarówno nad obszarami morskimi, jak i lądowymi. Ze względu na duże zagrożenie przestępczością zorganizowaną, polegającą na przemieszczaniu nielegalnych migrantów z krajów Afryki Północnej i Środkowej, a także państw bliskiego wschodu na terytorium krajów Unii Europejskiej, statki powietrzne Straży Granicznej wykonują zadania głównie w rejonie basenu Morza Śródziemnego oraz w innych rejonach Unii Europejskiej w zależności od potrzeb.

Samoloty L-410 Turbolet są najnowszym nabytkiem we flocie lotniczej SG – koszt ich zakupu to 110 mln zł. Do Straży Granicznej trafiły pod koniec 2020 roku. Dzięki nowoczesnym systemom, w które wyposażone są samoloty L-410 Turbolet możliwe jest prowadzenie obserwacji z bardzo dużych odległości. Turbolety, choć stacjonują w Gdańsku, to patrolują również odcinek polsko-białoruski, a w tym roku po raz pierwszy były wykorzystane w operacji poza granicami kraju w Hiszpanii. Misja była koordynowana przez Agencję Frontex.

Samoloty L-410 UVP E-20 wyposażone są w dwa silniki turbinowe, które pozwalają na szybkie dotarcie do rejonu planowanego rozpoznania. W przypadku ewentualnej awarii jednego z silników samolot może kontynuować lot do najbliższego lotniska bez narażenia na niebezpieczeństwo załogi oraz statku powietrznego. Ze względu na dużą moc jednostek napędowych oraz gabaryty, samoloty posiadają duży ciężar załadowania i możliwe jest zainstalowanie na ich pokładzie systemów niezbędnych do prowadzenia obserwacji i rozpoznania.

Na wyposażeniu samolotów są m.in. radary umożliwiające wstępną identyfikację obiektów znajdujących się na powierzchni wody, lądu i w przestrzeni powietrznej. System automatycznej identyfikacji jednostek nawodnych, zainstalowany w samolotach, pozwala na rozpoznawanie zarejestrowanych łodzi i statków, a dzięki systemowi obserwacji lotniczej dalekiego zasięgu możliwa jest precyzyjna identyfikacja obserwowanych obiektów, znajdujących się w odległości 15 km. Modem łączności satelitarnej pozwala na przekaz danych w czasie rzeczywistym w postaci krótkich filmów i obrazów oraz łączność telefoniczną na rozległych obszarach morskich.

Samoloty posiadają także wyposażenie ratunkowe załogi niezbędne do wykonywania lotów w dużej odległości od linii brzegowej wraz z urządzeniami umożliwiającymi przeszukiwanie akwenów w poszukiwaniu rozbitków.

W 2022 roku została wybudowana nowoczesna baza lotnicza z zapleczem administracyjno — hangarowymo łącznej powierzchni użytkowej ponad 3 000 m2. Została przekazana do użytkowania dla I Wydziałowi Lotniczemu BLSG w lutym 2022 roku. Stacjonują w niej m.in. najnowsze samoloty Lotnictwa Straży Granicznej L- 410 Turbolet. Aktualnie w bazie lotniczej w Gdańsku pełni służbę i pracuje 22 osoby – funkcjonariusze SG i pracownicy SG.

W najbliższych kilku latach planowany jest dalszy rozwój Lotnictwa Straży Granicznej - modernizacja floty statków powietrznych, infrastruktury hangarowej oraz rozszerzenia struktury etatowej Biura Lotnictwa SG o nowe etaty personelu lotniczego.

Środki na powyższe przedsięwzięcia zostały zabezpieczone w ramach Ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”.

Aktualnie w Czechach dobiega końca proces szkolenia pilotów do zdobycia uprawnień dowódczych na najnowsze samoloty Straży Granicznej L-410. Aktualnie szkoli się dwóch pilotów. Ponadto dwóch pilotów śmigłowcowych (kobiety) jest w trakcie uzyskiwania uprawnień do wykonywania lotów na śmigłowcu PZL Kania, a w następnej kolejności na śmigłowcu H-135 - szkolenia te realizowane są w oparciu o Ośrodek Szkolenia Lotniczego Straży Granicznej. Wszystkie szkolone osoby są funkcjonariuszami Biura Lotnictwa Straży Granicznej.

Biuro Lotnictwa Straży Granicznej w dalszym ciągu prowadzi nabór na stanowiska mechaników obsługi oraz pilotów śmigłowcowych. W przypadku mechaników obsługi szczególnie pożądane są osoby posiadające licencję mechanika obsługi, ewentualnie posiadające wykształcenie techniczne.