Straż Graniczna Komenda Główna Straży Granicznej Podróżuj bezpiecznie. Straż Graniczna w trosce o najmłodszych

Zależy nam na tym, aby osoby podróżujące z dziećmi lub wysyłające najmłodszych na wypoczynek zagraniczny zarówno w ramach państw Schengen, jak i do państw trzecich, zostały wyposażone w odpowiednią do tego wiedzę.

Najczęściej zadawane pytania…

Jak przebiega odprawa graniczna dzieci?

Dzieci przekraczające granicę zewnętrzną w towarzystwie osoby sprawującej nad nimi opiekę rodzicielską podlegają takiej samej odprawie granicznej wjazdowej/wyjazdowej jak osoby dorosłe. Polega ona na:

• potwierdzeniu tożsamości i obywatelstwa tej osoby,
• weryfikacji okazywanego dokumentu podróży uprawniającego do przekraczania granicy, w tym jego autentyczności i ważności tego dokumentu,
• dokonania sprawdzeń w odpowiednich bazach danych.

Jakie dokumenty uprawniają do przekroczenia granicy przez dzieci?

• paszport lub dowód osobisty w zależności od tego do jakiego kraju się udajemy.

Kiedy możemy przekroczyć granicę na podstawie dowodu osobistego, a kiedy potrzebny jest paszport? 

Dowód osobisty to dokument stwierdzający tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium RP oraz innych państw członkowskich Unii Europejskiej, oraz państw których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską.

Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie oraz uprawniającym do przekraczania granic państw członkowskich UE, EOG oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi. Ponadto na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic, także uprawnia do podróżowania do tych państw. 

W pozostałych przypadkach w celu odbycia podróży wymagany jest paszport, który jest podstawowym dokumentem podróży.

WAŻNE!
Przed wyjazdem upewnij się czy Twój dokument (paszport lub dowód osobisty) uprawnia Cię do wjazdu i pobytu na terytorium kraju, do którego się udajesz oraz czy nie upłynął termin ważności dokumentu.

Uwaga – Paszport wydany osobie, która nie ukończyła 12. roku życia, jest ważny przez 5 lat od daty jego wydania.

Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 5 roku życia, jest ważny przez okres 5 lat od daty wydania dowodu osobistego.

Czy dziecko może przekroczyć granicę RP samodzielnie lub w towarzystwie osób trzecich niebędących ich rodzicami lub opiekunami prawnymi?

W obowiązujących polskich regulacjach, nie ustanowiono dotąd w żadnej formie obowiązku posiadania specjalnych, ujednoliconych wzorów formularzy, blankietów, dokumentów typu upoważnienie, pełnomocnictwo notarialne, które należałoby obligatoryjnie okazać funkcjonariuszom Straży Granicznej  – i to zarówno w przypadku, gdy osoby niepełnoletnie podróżują poza granice RP w towarzystwie tylko jednego z rodziców lub też samodzielnie bądź z osobami trzecimi, które nie są ich rodzicami lub opiekunami prawnymi (osobami sprawującymi nad nimi pieczę).

WAŻNE!
Mając na uwadze konieczność zapewnienia „dobra dziecka” Straż Graniczna informuje, że przed wyrażeniem zgody na przekroczenie granicy RP przez tej kategorii osoby jest zobowiązana do dokonywania szczegółowych sprawdzeń – w celu potwierdzenia czy małoletni podróżujący samodzielnie lub osoby trzecie towarzyszące małoletnim mają na to zgodę/pełnomocnictwo osób sprawujących nad nimi prawną opiekę rodzicielską, oraz czy podróż ta odbywa się za ich wiedzą i aprobatą.

Jak to wygląda w praktyce?

Wykorzystywane są w tym celu różne dostępne procedury, narzędzia: np. konsultacje baz danych, wywiad/rozmowa z dzieckiem (o ile jest to możliwe z uwagi na jego wiek), uzyskanie szczegółowych wyjaśnień od opiekuna lub nawet bezpośredni kontakt z jego rodzicami, ew. posiłkowanie się, co tu ważne np. pełnomocnictwem/upoważnieniem notarialnym często posiadanym przez te osoby np. z uwagi na takie właśnie wymogi określone przez państwo docelowe tej podróży…

PAMIĘTAJ!
Jeśli ustalenia okażą się niespójne, sprzeczne, niewiarygodne – możliwe jest nie zezwolenie na podróż dziecka.

W celu uniknięcia przedłużonych procedur kontrolnych, nieporozumień, skarg, a nawet nie uzyskania zgody na przekroczenie granicy (!) - należy pamiętać, że ciężar udokumentowania i uwiarygodnienia takich faktów spoczywa po stronie zainteresowanych i planując podróż osób małoletnich poza terytorium RP należy się do tego odpowiednio przygotować.

UWAGA!
Niektóre państwa trzecie, ale także Państwa Członkowskie UE, wymagają specjalnych zgód na podróż dziecka z osobą trzecią. Mogą w tym zakresie być do zrealizowania zróżnicowane procedury. Wobec tego każdorazowo należy weryfikować ew. istnienie takich wymogów.

Gdzie szukać tych informacji?

• w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub urzędzie konsularnym państwa docelowego podróży,
• u agenta/przedstawiciela linii lotniczej/przewoźnika drogowego/lotniczego,
• u tour-operatora.

Zasady, procedury administracyjne obowiązujące w RP w zakresie uzyskiwania m.in. dla osób niepełnoletnich polskich dokumentów paszportowych, dowodów osobistych - można znaleźć na: usługi dla obywatela - Gov.pl - Portal Gov.pl (www.gov.pl).

Materiał został opracowany przez Wydział Promocji Gabinetu Komendanta Głównego Straży Granicznej  przy merytorycznym wsparciu Zarządu Graniczny Komendy Głównej Straży Granicznej.

Zapamiętaj!

1. przepisy prawa polskiego nie wymagają posiadania odrębnego upoważnienia w przypadku, gdy osoba nieletnia podróżuje bez opieki rodziców/opiekunów prawnych, tj. pod opieką innych osób dorosłych lub samotnie. Tym samym nie ma zastrzeżonej formy prawnej ani języka takiego dokumentu. W konsekwencji, brak upoważnienia sam w sobie nie może stanowić podstawy odmowy przekroczenia granicy państwowej przez małoletniego;

niemniej jednak,

2. Straż Graniczna zwraca szczególną uwagę na małoletnich, niezależnie od tego czy podróżują pod opieką dorosłych, czy samotnie i może dokonać szczegółowego sprawdzenia, czy podróż odbywa się za wiedzą i zgodą rodziców/opiekunów prawnych. Ciężar udokumentowania i uwiarygodnieniea powyższego spoczywa na podróżnych, stąd pomocnym będzie wcześniejsze uzyskanie pisemnego upoważnienia;  
3. wymogi poszczególnych krajów mogą się od siebie znacząco różnić. Należy zatem przed podróżą zasięgnąć informacji o procedurach odnoszącyh się do podróży małoletnich obowiązujących zarówno w kraju docelowym, jak i w krajach tranzytowych. Taką informację można uzyskać np. we właściwych przedstawicielstwach dyplomatyczno-konsularnych, a w przypadku krajów należących do Unii Europejskiej również na oficjalnych stronach unijnych, np. Your Europe;
4. w przypadku podróży małoletniego samolotem, istotnym jest wcześniejsze zasięgnięcie informacji u przewoźnika lotniczego. Linie lotnicze nierzadko wymagają oficjalnych zezwoleń na podróż małoletniego i mają w tym celu dedykowane formularze.