1 sierpnia - Pamiętamy - Aktualności Komenda Główna Straży Granicznej

31 sierpnia, w uroczystościach na Placu Krasińskich przy pomniku Powstania Warszawskiego Straż Graniczną reprezentował Komendant Główny SG gen. dyw. SG Tomasz Praga. Komendant Główny SG był również obecny, 1 sierpnia w godzinę „W”, pod pomnikiem Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, gdzie odbyły się uroczystości z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, mieszkańców stolicy oraz gości honorowych i bohaterów tamtych dni - Powstańców.

1 sierpnia, w uroczystości składania wieńców na kurhanie przy pomniku „Polegli Niepokonani” na Cmentarzu Powstańców Warszawy uczestniczyła ponadto Zastępca Komendanta Głównego SG gen. bryg. SG Wioleta Gorzkowska.

W związku z 78. rocznicą wybuchu Powstania Warszawskiego funkcjonariusze z Komendy Głównej Straży Granicznej spotkali się również z mjr. Jakubem Tomaszem Nowakowskiego ps. „Tomek”, który w Powstaniu Warszawskim trafił do Zgrupowania „Żniwiarz”, do plutonu 226. W chwili wybuchu II Wojny Światowej był uczniem Państwowego Gimnazjum Męskiego w Warszawie. W czasie niemieckiej okupacji został członkiem konspiracji niepodległościowej, działającej w ramach I plutonu – 1. kompanii „Maciek” – Batalionu „Zośka” – Brygady Dywersyjnej „Broda 53” – Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej. Kiedy wybuchło powstanie, z uwagi na odcięcie Żoliborza, nie mógł stawić się w miejscu zgrupowania swojej jednostki i w związku z tym walczył w szeregach wspomnianego już plutonu 226 - Zgrupowania „Żniwiarz”. Major Jakub Nowakowski brał udział m.in. w ataku na Dworzec Gdański w czasie próby połączenia Żoliborza ze Starym Miastem. Po powstaniu trafił do niemieckiej niewoli jako jeniec Stalagu XI A Altengrabow.

***

1 sierpnia 1944 roku wybuchło Powstanie Warszawskie. Jego celem było wyzwolenie stolicy spod okupacji niemieckiej. Powstanie, choć nie udało się osiągnąć celów militarnych i politycznych, stało się symbolem odwagi i wytrwałości Polaków w walce o niepodległość. Inspirowało także przyszłe pokolenia, które w okresie powojennym zmagały się z komunistycznym uciskiem. Celem Powstania, będącego największą operacją akcji „Burza”, było wyzwolenie stolicy przed przybyciem do niej Armii Czerwonej, a tym samym zapewnienie Polsce suwerenności po zakończeniu wojny. Działania prowadzono w Śródmieściu, na Starym Mieście, Dolnym Mokotowie i Żoliborzu. Początkowa faza walk i ogromna inicjatywa oddziałów powstańczych pozwoliła na opanowanie dużych części tych dzielnic. Siły powstańcze wspierała cywilna ludność Warszawy, która pomagała w budowie barykad, tworzeniu służb sanitarnych czy zaopatrywaniu w żywność i wodę. Stojące po drugiej stronie Wisły oddziały Armii Czerwonej nie udzieliły pomocy Powstańcom pozwalając Niemcom stłumić powstanie po 63 dniach walki. W wyniku starć i dokonywanych przez niemieckich okupantów mordów zginęło od 16 do 18 tys. powstańców i od 150 do 180 tys. cywilów. Po kapitulacji miasto zostało zburzone, a jego ludność wygnana.

zdj. KGSG / film: Zespół Prasowy KGSG