Straż Graniczna została powołana 16 maja 1991 r. Zgodnie z ustawą jest formacją jednolitą, uzbrojoną i umundurowaną, utworzoną do ochrony granicy państwowej na lądzie i na morzu oraz odpowiedzialną za organizowanie i prowadzenie kontroli ruchu granicznego, kontrolę legalności pobytu i zatrudnienia cudzoziemców na terytorium RP.
Do zadań Straży Granicznej należy również rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw dotyczących handlu ludźmi.
Struktura
W strukturze formacji znajduje się Komenda Główna SG, 9 oddziałów (Morski OSG, Warmińsko-Mazurski OSG, Podlaski OSG, Nadbużański OSG, Bieszczadzki OSG, Karpacki OSG, Śląski OSG, Nadodrzański OSG i Nadwiślański OSG), Biuro Spraw Wewnętrznych SG oraz 3 ośrodki szkolenia (Centrum Szkolenia w Kętrzynie, Centralny Ośrodek Szkolenia w Koszalinie i Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Lubaniu).
Statystyki
Obecnie w szeregach formacji służbę pełni 14,8 tys. funkcjonariuszy (prawie ¼ to kobiety) oraz zatrudnionych jest ok. 3,5 tys. pracowników.
Wśród zwierząt służbowych Straży Granicznej jest 249 psów i 8 koni.
Straż Graniczna ochrania granicę lądową RP o długości ponad 3,5 tysiąca km.
Odprawy graniczne prowadzone są na 70 przejściach granicznych: 19 drogowych, 14 kolejowych, 18 morskich, 1 rzecznym i 18 lotniczych.
W 2017 roku funkcjonariusze SG:
-
odprawili 51 008 705 podróżnych (na kierunku do i z Polski), w tym: 22 853 688 na granicy z Ukrainą, 9 262 851 na granicy z Białorusią, 3 905 325 na granicy z Rosją oraz 14 986 841 w portach lotniczych i morskich;
-
wydali odmowę wjazdu 72 704 cudzoziemcom, którzy nie spełniali warunków wjazdu na terytorium RP określonych w Kodeksie Granicznym Schengen i w Ustawie o cudzoziemcach.
-
przyjęli 1 987 wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej obejmującej 4 430 cudzoziemców;
-
zatrzymali 7 285 obywateli państw trzecich za usiłowanie lub przekroczenie granicy państwowej wbrew przepisom, z czego 3 191 na granicy zewnętrznej na kierunku do Polski;
-
zatrzymali 22 557 obywateli państw trzecich za nielegalny pobyt na terytorium RP w 2017 roku, a za wykonywanie pracy niezgodnie z przepisami - 2 884;
-
ujawnili towary pochodzące z przestępstwa na łączną kwotę ponad 344, 7 mln złotych, w tym papierosy za prawie 94 mln, tytoń za 104,8 mln i pojazdy za 52,1 mln.
Misje zagraniczne
W ramach działań koordynowanych przez Agencję Frontex oraz na podstawie umów bilateralnych funkcjonariusze SG wspierają służby graniczne poza granicami naszego kraju.
W 2017 r. w działaniach operacyjnych koordynowanych przez Frontex udział wzięło 314 funkcjonariuszy SG, którzy pełnili misje m.in. w Grecji, Bułgarii, Hiszpanii, Rumunii, Chorwacji, Portugalii, Estonii i Holandii, we Włoszech i Francji, na Węgrzech, Słowacji, Litwie i Ukrainie. Funkcjonariusze korzystali ze specjalistycznego sprzętu, będącego na wyposażeniu Straży Granicznej.
W ramach porozumień dwustronnych w 2017 r. realizowano misje w Macedonii, w których uczestniczyło 309 funkcjonariuszy SG. Przeprowadzono siedem jednomiesięcznych wspólnych operacji z Policją Republiki Macedonii. W sześciu edycjach brało udział po 30 funkcjonariuszy, a w jednej – 29.
W 2018 r. zaplanowano osiem kolejnych jednomiesięcznych edycji. Dotychczas w 2018 r. w operacji w Macedonii wzięło udział 89 funkcjonariuszy.
Wyposażenie
Straż Graniczna jest jedną z najnowocześniejszych polskich formacji mundurowych. Na wyposażeniu SG znajduje się: 999 samochodów patrolowych, 303 samochodów terenowych, 398 motocykli, 186 quadów, 42 skuterów śnieżnych, 24 łodzi patrolowych, 74 pojazdów obserwacyjnych i 38 schengenbusów. Ponadto formacja dysponuje 8 samolotami i 6 śmigłowcami.
1 stycznia 2017 r. weszła w życie ustawa ustanawiająca program modernizacji służb mundurowych podległych MSWiA. Przewiduje on, że do końca 2020 roku do Policji, PSP, SG oraz SOP trafi ponad 9 mld zł. Ponad 1,2 mld zł trafi do Straży Granicznej.
W ramach programu modernizacji planuje się realizację 89 zadań, wśród których do najważniejszych należą: budowa 2 nowych placówek SG i przebudowa 52 obiektów SG, budowa i przebudowa sześciu strzelnic, budowa bazy dla statków powietrznych w Gdańsku – Rębiechowie oraz budowa bazy dla poduszkowców i jednostek pływających w Nowej Pasłęce. Ponadto środki finansowe zostaną przeznaczone na zakup kilkuset pojazdów, w tym głównie samochodów patrolowych i terenowych, mikrobusów, ambulansów medycznych oraz motocykli i skuterów śnieżnych.
Priorytetem jest rozbudowa systemu wież obserwacyjnych, zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie granicy, pozwalającego monitorować sytuację na granicy 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu, o każdej porze dnia i nocy, niemal w każdych warunkach pogodowych. W tej chwili na granicy z Rosją, Białorusią i Ukrainą funkcjonuje 25 instalacji: 14 w Nadbużańskim OSG, 6 w warmińsko-Mazurskim OSG, 3 w Bieszczadzkim OSG i 2 w Podlaskiem OSG. Do końca 2020 roku planowana jest budowa 13 kolejnych, których zakup będzie współfinansowany ze środków unijnych z programu Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
zdj. archiwum SG
