Kościół Ewangelicko - Augsburski, czyli Luterański jest częścią "jednego świętego, powszechnego i apostolskiego Kościoła" chrześcijańskiego, założonego przez Jezusa Chrystusa w dniu zesłania Ducha Świętego.
W myśl słusznej zasady Ojców Kościoła: "Ecclesia semper reformanda" ("Kościół musi się zawsze reformować"), dzięki wiernej służbie Sługi Bożego ks. dr Marcina Lutra, w XVI wieku część Kościoła Zachodniego została zreformowana zgodnie z nauką Słowa Bożego i oczyszczona od średniowiecznych błędów i nadużyć. Ta część Kościoła Powszechnego nazwana została Kościołem Ewangelicko-Augsburskim, albo Kościołem Ewangelicko-Luterańskim.
Podstawą wiary i jedynym źródłem nauki Kościoła Ewangelickiego-Augsburskiego jest objawienie Boże, przekazane nam w księgach kanonicznych Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu, czyli Biblii (norma normans). Tradycja kościelna nie stanowi źródła wiary. Jest ona natomiast - o ile jest zgodna z Biblią - wykładem Pisma Świętego (norma normata) w duchu luterańskim Corpus Doctrinea). Wykład ten zawarty jest w księgach symbolicznych z roku 1580 (Księga Zgody - Liber Concordiae).
Najważniejsze pryncypia kościoła luteranizmu, które stały się pryncpiami całego protestantyzmu to:
- solus Christus - jedynie Chrystus
- sola scriptua - jedynie Pismo Święte
- sola gratia - jedynie łaska
- sola fides - jedynie wiara.
Nauczamy więc zgodnie z nauką Pisma Świętego, że:
- Człowiek jest usprawiedliwiony darmo z łaski Bożej przez wiarę w Jezusa.
- Dobre uczynki nie są zasługami, lecz owocem żywej wiary. Człowiek powinien czynić dobrze z wdzięczności za to, że jest zbawiony, a nie dlatego aby przez swoje zasługi zyskać zbawienie.
- Środkami i kanałami łaski Bożej są: Słowo Boże i Sakramenty Święte.
- Uznajemy dwa Sakramenty: Sakrament Chrztu Świętego i Sakrament Ołtarza.
- Chrzest i wiara w Jezusa Chrystusa są koniecznymi warunkami zbawienia. Chrzcimy dzieci wierzących rodziców oraz nieochrzczonych dorosłych, którzy poprzez katechumenat doszli do wiary w Jezusa Chrystusa.
- Sakrament Ołtarza udzielany jest na mocy Chrztu Świętego wszystkim konfirmowanym (konfirmacja = potwierdzenie Sakramentu Chrztu Św. ok. 14 roku życia) pod dwiema postaciami (chleba i wina), zgodnie z ustanowieniem Pana Jezusa. Luteranie wierzą na podstawie nauki o wszechobecności ciała Chrystusowego (Ubiquitas Corporis Christi), że "w", "z" i "pod" postaciami chleba i wina jest prawdziwie obecny Chrystus w sposób substancjonalny, realny, cielesny (nauka o konsubstancjancji).
- Praktykujemy spowiedź powszechną w kościele przed Komunią Świętą, oraz spowiedź prywatna u księdza dla tych, którzy potrzebują szczególnej pociechy i osobistej absolucji, a także spowiedź codzienną w modlitwie przed Bogiem.
- Kościół jest zgromadzeniem wierzących, w którym Słowo Boże jest czysto i wiernie nauczane a Sakramenty Święte sprawowane i udzielane zgodnie z ustanowieniem Jezusa Chrystusa. Chrystus jest Głową Swego Kościoła rządzi nim przez Ducha Świętego.
Oprócz powszechnego kapłaństwa wszystkich wierzących na mocy Chrztu Świętego, Kościołowi potrzebny jest urząd zwiastowania Słowa Bożego i sprawowania Sakramentów Świętych.
Na pierwszym miejscu stawiamy w Kościele przekazywanie wiary apostolskiej (successio fidelium), co wcale nie wyklucza następstwa w przekazywaniu urzędu duchowego (successio ordinis) przez ordynacje i konsekrację. Kościół nasz od samego początku był przeciwny episkopatowi monarchicznemu (jednoosobowe kierownictwo), ale nigdy nie był przeciw samemu episkopatowi historycznemu. (por. Księgi Symboliczne). Dlatego dzisiaj uznajemy zarówno sukcesję apostolską "prezbiterską" jak i "episkopalną". Obie są obecne w Kościele.
Historyczna sukcesję apostolską, otrzymaną w roku 1467 od Waldensów, niegdyś w dawnej Polsce bardzo pielęgnowali Bracia Czescy (bp Jabłoński, bp Komeński, bp Gertihius, bp Bythner).
Dzięki lepszemu zrozumieniu dzisiaj "powszechności" i "ekumeniczności" Kościoła, obecnie wszyscy luterańscy biskupi w Polsce posiadają historyczną sukcesję apostolską biskupów, którą w dniu uroczystej konsekracji otrzymali od Świętego i włożenie rąk (m. in. od biskupów skandynawskich, słowackich, a w dwóch wypadkach także od nieluterańskich biskupów)
Kościół jest społecznością świętych, czyli prawdziwie wierzących. Nie kanonizujemy i nie modlimy się do świętych. Świętych czyli prawdziwie wierzących w przeszłości i teraźniejszości stawiamy sobie jako wzór, czcimy ich przez naśladowanie ich wiary i dobrych uczynków. (C.A. art. XXI)
Maria - Matka naszego Pana nazywana jest przez luterańskie symbole wiary: "...czystą, świętą Dziewicą...", "...najgodniejszą najwyższej czci" ze wszystkich kobiet i mężczyzn przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Kościół luterański uznaje uchwały 7 soborów ekumenicznych i dlatego zgodnie z uchwałą soboru efeskiego obdarza Marię tytułem "Matka Boża" (Chrystus Bóg - Człowiek). To jednak nie upoważnia oddawania Marii Pannie czci Boskiej, ale na miarę ludzką.
Zgodnie z Pismem Świętym nie modlimy się do świętych i nie prosimy o ich orędownictwo, ponieważ jedynym orędownikiem u Ojca jest Jezus Chrystus, nasz Pan i Zbawiciel.
Nabożeństwo luterańskie składa się z dwóch części: z liturgii Słowa Bożego, oraz sprawowania i przyjmowania Sakramentu Ołtarza. Nasze nabożeństwo nie jest jednak bezkrwawą ofiarą składaną Bogu przez ludzi, lecz ofiarą Boga darowaną ludziom. Istotę nabożeństwa ewangelickiego określił Reformator Marcin Luter w roku 1544 w słowach: "... aby tu sam Pan Chrystus przemawiał do nas w Słowie Swoim świętym, a my byśmy z Nim mówili przez modlitwę, psalmy i pieśni pochwalne." Liturgia odprawiana jest od XVI wieku w języku narodowym i w zasadzie, oprócz usunięcia przez Reformatora "wszystkiego co zalatuje ofiarą", nie różni się w porządku i pewnych melodiach od liturgii wczesnochrześcijańskiej i średniowiecznej.