Nowa polsko–niemiecka umowa o współpracy służb policyjnych, granicznych i celnych została podpisana 15 maja 2014 r. w Zgorzelcu przez ministrów spraw wewnętrznych Polski i Niemiec i weszła w życie z dniem 9 lipca 2015 r.
W uroczystościach uczestniczyli m.in.: Jerzy Margański – Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny RP w RFN, nadinspektor celny Jacek Kapica – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów (Szef Służby Celnej), wojewodowie województw przygranicznych Katarzyna Osos – Wojewoda Lubuski, w imieniu wojewody zachodniopomorskiego – Wicewojewoda Ryszard Mićko oraz gen. bryg. SG Andrzej Kamiński – Komendant Nadodrzańskiego Oddziału SG, który jednocześnie był gospodarzem miejsca spotkania.
Stronę niemiecką reprezentował organizator uroczystości - premier Kraju Związkowego Brandenburgia Dietmar Woidke oraz Minister Spraw Wewnętrznych Kraju Związkowego Brandenburgia Karl – Heinz Schröter.
Obecni byli również szefowie Policji i Służby Celnej z trzech przygranicznych województw, a także przedstawiciele niemieckich krajów związkowych, Policji Federalnej, niemieckiego Urzędu Celnego oraz oficerowie łącznikowi Straży Granicznej i Policji przy Ambasadzie RP w Berlinie.
Gości przywitali Koordynator Niemiecko–Polskiej Współpracy Międzyspołecznej i Przygranicznej dr Dietmar Woidke oraz Katarzyna Osos – w imieniu Koordynatora ds. Polsko–Niemieckiej Współpracy Regionalnej i Przygranicznej Piotra Stachańczyka. Następnie głos zabrali Minister Spraw Wewnętrznych Landu Brandenburgia Karl – Heinz Schröter oraz Komendant Nadodrzańskiego Oddziału SG – gen. bryg. SG Andrzej Kamiński.
Symbolicznym wprowadzeniem w życie zapisów umowy było utworzenie polsko–niemieckich patroli i odprawienie ich do służby przez szefów służb polskich i niemieckich, w tym Szefa Służby Celnej i Komendanta Nadodrzańskiego OSG. Goście mieli również możliwość zapoznania się ze specyfiką pracy w PNCW.
Nowa umowa stanowi istotny postęp w intensyfikowaniu współpracy polsko - niemieckiej w zakresie współpracy policyjnej, granicznej i celnej. Zastąpiła dotychczasowe umowy:
• umowę o przejściach granicznych i rodzajach ruchu granicznego (1992);
• umowę o ułatwieniach w odprawie granicznej (1992);
• umowę o współpracy policji i straży granicznych na terenach przygranicznych (2002);
• umowę o współpracy w zakresie zwalczania przestępczości zorganizowanej oraz szczególnie niebezpiecznych przestępstw (2002).
Umowa, która weszła w życie 9 lipca br., obejmuje następujące nowe zapisy, dotyczące:
• współpracy i wzajemnego udzielania pomocy przy wykrywaniu, zwalczaniu, zapobieganiu wykroczeniom (w zakresie właściwości Straży Granicznej m.in. przekroczenie granicy wbrew przepisom, pobyt cudzoziemca bez tytułu prawnego, niewykonanie przez cudzoziemca obowiązku opuszczenia terytorium Polski lub Niemiec);
• wspólnych patroli (możliwość funkcjonowania patroli w składzie po jednym funkcjonariuszu każdej ze stron);
• określenia sytuacji powstania szczególnego niebezpieczeństwa po drugiej stronie granicy (funkcjonariusze uprawnieni do podejmowania wszelkich niezbędnych działań, a w szczególności przekraczania granicy państwowej, kierowania ruchem drogowym na miejscu zdarzenia, ujęcia osoby);
• ścisłego współdziałania przy wykrywaniu i zwalczaniu przestępstw, w szczególności popełnianych przez zorganizowane grupy.
Platformą współpracy między służbami obu państw jest Centrum Współpracy Policyjnej, Granicznej i Celnej. Do jego zadań należy m.in.: wymiana, analiza i przekazywanie informacji na terenach przygranicznych oraz udzielanie wsparcia podczas współpracy.
W ramach realizacji umowy funkcjonariusze na terytorium drugiego państwa są uprawnieni m.in. do:
• noszenia umundurowania;
• posiadania broni i amunicji – użycie ich nastąpić może jedynie w przypadku uprawnionej obrony własnej lub innych osób;
• posiadania i użycia środków przymusu bezpośredniego;
• posiadania i użycia psów służbowych;
• posiadania i użycia środków technicznych, w tym łączności;
• używania pojazdów służbowych (w tym jednostek pływających i statków powietrznych), korzystania z atrybutów pojazdów uprzywilejowanych.
zdj. Nadodrzański OSG